streamup
Ιντερνετικό ραδιόφωνο από €2,95

Τρίτη 12 Νοεμβρίου 2013

Οι δημοφιλέστερες ΚΕΡΑΙΕΣ ΕΚΠΟΜΠΗΣ των ερασιτεχνών των 80'

Αναφέρω πολύ απλά-και όσο μπορώ εκλαικευμένα για τους μη μυημένους- πως ο εξοπλισμός εκείνη την εποχή (και για τα τότε δεδομένα) θα έλεγα πως δεν ήταν φτωχός. Αντιθέτως, λόγω του ότι κάποιοι κατασκευάζαμε μηχανήματα εκπομπής FM (πομπούς) -όλα στο χέρι- (handmade) υπήρχε η δυνατότητα αγοράς υλικών ή μηχανημάτων καθότι όλα τα χρήματα από αυτά ''επενδύονταν'' σε ηλεκτρονικό υλικό ή δίσκους βινυλίου...
Αρκετοί από εμάς τότε είχαν κάποια υποτυπώδη όργανα μέτρησης (και εμπειρία βεβαίως με τις χιλιάδες ώρες ενασχόλησης με  τις ηλεκτρονικές κατασκευές) τα οποία μας βοηθούσαν στο να ρυθμίσουμε, ας πούμε σωστά, ό,τι φτιάχναμε στο χέρι, με αποτέλεσμα αυτό που 'έβγαινε' στον αέρα να είναι εντυπωσιακό.
Θυμάμαι πως άλλαξα πέντε (5) συνολικά γεννήτριες FM Stereo (οι τρείς φτιαγμένες και όχι έτοιμες) από το 82-83 έως το 88-89,  χρονιά που αρχίσαμε ένας - ένας να αποχωρούμε από την μπάντα με την έλευση των ''ελεύθερων'' ή ''νομίμων'' ραδιοφωνικών σταθμών (τα εισαγωγικά στις λέξεις δεν μπήκαν τυχαία)

Το τί επικράτησε κατόπιν στο ραδιοφωνικό τοπίο θα αναλυθεί σε άλλη σελίδα με ιστορικές αναφορές.

Δεν θα περιαυτολογήσω ούτε και θα αναφερθώ σε αυτό το σημείο στον δικό μου εξοπλισμό. Θα μιλήσω για το τί χρησιμοποιούσαν οι ερασιτέχνες (ραδιοπειρατές για να ακριβολογώ, για μένα τίτλος τιμής!) της εποχής, με ποιές μεθόδους και πόσο μεγάλη εφευρετικότητα.

οι δημοφιλέστερες λοιπόν ΚΕΡΑΙΕΣ ΕΚΠΟΜΠΗΣ των ερασιτεχνών FM εκείνης της εποχής ήταν:

1) ΔΙΠΟΛΟ Η πιο φτηνή και άμεση λύση για να εκπέμψει κανείς στα FM τότε ήταν το απλό και ''αθώο διπολάκι'' κοινώς δίπολο λήψης που χρησιμοποιούσαν για λήψη ραδιοφώνου FM. Δεν έχει καμμία σχέση με τα σημερινά 'δίπολα' εκπομπής FM με ή χωρίς Gamma match.
Αυτό αποτελούνταν από δύο στοιχεία αλουμινίου μήκους περίπου 75 εκ. τα οποία ξεκινούσαν από ένα πλαστικό κουτί που ήταν και η βάση στήριξης στον ιστό ή στο κάγκελο, αναλόγως την 'πατέντα' που σκεφτόταν ο καθένας για να μην είναι διακριτό από τους γείτονες :)
Το δίπολο αυτό το έκοβες κάποια εκατοστά (μείωνες το μήκος των αλουμινένιων ράβδων ή στοιχείων) ώστε να ''συντονίσει'' περίπου στην συχνότητα εκπομπής που ήθελες. Επειδή η σύνθετη ωμική αντίσταση αυτής της κεραίας ήταν περίπου από 68 - 82 Ωμ (αναλόγως τον συντονισμό) έπρεπε να τροφοδοτηθεί με ομοαξωνικό RF καλώδιο των 75 Ωμ, ώστε να υπάρχει 'προσαρμογή' κατά έναν τρόπο. Η φτηνή λύση λοιπόν ήταν το γνωστό άσπρο καλώδιο που έμπαινε στις κεραίες T.V. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις είχε χρησιμοποιηθεί και το RG-11 μαύρο χοντρό καλώδιο 75Ωμ (ίδιο στην όψη με το RG-8 των 50Ωμ) το οποίο είχε ελάχιστες ''απώλειες'' στην μεταφορά του ραδιοφωνικού σήματος προς την κεραία έναντι του ''φτηνιάρικου άσπρου''. Κάποιοι άλλοι, πολλοί θα έλεγα, χρησιμοποιούσαν τα ήδη γνωστά 50 ΩΜ καλώδια RG-58 (το λεπτό μαύρο), το RG-8 και το RG-213 (το επάργυρο, ίδιο στην όψη με το RG-8, αλλά κατά πολύ ακριβότερο με ανάλογη απόδοση).
Τα δίπολα λοιπόν αυτά τοποθετούνταν κατακόρυφα (ώστε να υπάρχει κάθετη πόλωση στην εκπομπή του σήματος καθότι και οι κεραίες λήψης ήταν στο σύνολό τους κάθετες), πάνω στον ιστό της τηλεόρασης και λίγο πιο κάτω από την κεραία TV για να μην φαίνονται. Αυτή η μέθοδος παρείχε κάποιο καμουφλάζ, αλλά δημιουργούσε πιο έντονες παρεμβολές στην TV (αναλόγως όμως και την συχνότητα εκπομπής σε συνάρτηση με τις συχνότητες των δύο κρατικών καναλιών της ET-1 και της ΕΡΤ-2, που ήταν διαφορετικές ανα περιοχή της Ελλάδας). Κάποιοι άλλοι τα βάζανε στο κάγκελο της ταράτσας, άλλοι μέσα σε πλαστική σωλήνα που έμοιζε με αεραγωγό,  άλλοι δεν είχαν πρόβλημα με τους γείτονες και τα σήκωναν  με ιστό αρκετά μέτρα από την ταράτσα τους. Υπήρχαν διάφορες 'Ελληνικές πατέντες' και είχε πλάκα...

2) GROUND PLANE  Η αμέσως επόμενη επιλογή των ραδιοπειρατών. Η βάση (τύπου 'κουκουνάρα') είχε ένα κεντρικό κατακόρυφο στοιχείο αλουμινίου (μια ράβδο) περίπου 75 εκ. που τροφοδοτούνταν απ' ευθείας από τον κονέκτορα εισόδου και τέσσερα ή οκτώ στοιχεία (ράβδοι αλουμινίου) περίπου 65-80 εκ. υπό γωνία περίπου 120 μοιρών, σχημάτιζε δε μια ''ομπρέλα''. Η ωμική της αντίσταση ήταν περίπου 50 Ωμ. Χρησιμοποιούσαν καλώδια RG-58 / RG-8 ή RG-213 όπως περιγράψαμε παραπάνω. Και εδώ για τον ακριβή συντονισμό στην επιθυμητή συχνότητα έκοβες το κεντρικό κατακόρυφο στοιχείο-ράβδο ώστε να ''συντονίσει''. Η κεραία αυτή δεν μπορούσε να καμουφλαριστεί εύκολα και ήταν ευδιάκριτη.

3) 5/8 η τρίτη σε σειρά (και ίσως η δημοφιλέστερη) επιλογή των ραδιοπειρατών. Προφέρεται ''πέντε όγδοα'', 5/8,  όνομα 'δανεισμένο' από τον συντονισμό της κεραίας στα 5/8 του μήκους κύματος στην συχνότητα συντονισμού-λειτουργίας. Η κεραία αυτή είχε μεγαλύτερη απολαβή (κάπου στο 3,5) (δηλαδή κέρδος σε dB σε σχέση με το απλό δίπολο) και από την Ground plane (που είχε περίπου 1,2 db σε σχέση με το δίπολο).  Η ωμική της αντίσταση ήταν περίπου 50 - 52 Ωμ και οι ερασιτέχνες χρησιμοποιούσαν καλώδια RG-58 / RG-8 ή RG-213 όπως περιγράψαμε παραπάνω. Έστελνε το λοβό της εκπομπής πιο στενά (σε μοίρες) και πιο αποτελεσματικά. Βεβαίως και εδώ η πόλωση της κεραίας ήταν κάθετη. Ίσως η ιδανικότερη κεραία για τα FM σε σχέση με την τιμή της και το αποτέλεσμα. Αποτελούνταν από μια βάση (τύπου 'κουκουνάρα') με ένα κεντρικό στοιχείο-ράβδο αλουμινίου προτεταμένο αρκετά, περίπου 2μ και τρια ή τέσσερα (σπανιότερα με οκτώ) στοιχεία-ράβδους αλουμινίου περίπου 75 εκ σε γωνία 90 μοιρών. Σε σειρά με τον κονέκτορα τροφοδοσίας (εισόδου) και το κεντρικό στοιχείο υπήρχε ένα πηνίο αποτελούμενο από 5-6 σπείρες (επαργυρωμένο).

4) SLIM JIM ή Τρομπόνι!  Θα έλεγα μια κεραία που ήταν δύσκολη στην κατασκευή της -κάποιοι όμως την χρησιμοποιήσαμε, και νομίζω πως έχω μια τέτοια κάπου στην αποθήκη μου, έμπνευση του ερασιτέχνη ''ΚΑΝΑΛΙ-5'' του Δημήτρη- γιατί η κατασκευή της απαιτούσε το μοναδικό στοιχείο της από αλουμίνιο να έχει σχήμα ''J'' -αναδιπλωμένο με παράλληλες ράβδους- εξ ου και το όνομά της (το Jim). Είχε αρκετά μεγάλη απολαβή (γύρω στα 6dB σε σχέση με το απλό δίπολο) και αυτό επιτυγχάνονταν επειδή ο λοβός εκπομπής της ήταν αρκετά στενός περί τις 8-10 μοίρες. Η ωμική της αντίσταση ήταν περίπου στα 50 ΩΜ. Αρα λοιπόν και εδώ χρησιμοποιούσαμε  καλώδια RG-58 / RG-8 ή RG-213 όπως περιγράψαμε παραπάνω. Η πόλωση της κεραίας αυτής ήταν κάθετη. Η τροφοδοσία της γινόταν χαμηλά στο στοιχείο στα 15-30 εκ. ανάμεσα από τις δύο παράλληλες ράβδους που σχημάτιζαν το ''J''. Το στοιχείο αυτό δεν έπρεπε σε καμμία περίπτωση να ακουμπά σε γείωση (καθότι θα χανόταν όλο το σήμα που ακτινοβολούσε) γι' αυτό ''έβγαινε'' μέσα από ένα πλαστικό στρόγγυλο περίβλημα (ας πούμε διαμέτρου Φ120). Η κεραία αυτή ήταν από μόνη της ένα πολύ καλό καμουφλάζ για να εκπέμψεις πειρατικά -χωρίς να σε αντιληφθούν οι γείτονες- καθώς είχε άγνωστο σχήμα για το ευρύ κοινό και ξέφευγε από τα δεδομένα της εποχής. Έμοιαζε δε σαν το μουσικό όργανο τρομπόνι σε κατακόρυφη θέση και μην πάει το μυαλό σας αλλού! :)

8 σχόλια:

  1. τυχαία διάβασα το αναρτημένο άρθρο πόσα χρόνια πίσω με φερε εποχή που σάρωνα τα μεσαία στην Αθήνα πετροτσέλι ραδιοφωνία Πεντέλης.2 λάμπες 4400 διαμόρφωση από σκριν με 35 w ενισχυτή κατασκευής μου.
    και στην συνέχεια στα fm με αυτοταλαντωτα και μετα 6146 και μετά 4 λυχνίες φαράκια 4cx250 από Βριλήσσια και πάτημα σαν studio3 με μια διπλή 5/8 φαινόταν σαν αντένα CB και από το 1985 στην θεσσαλονικη με παράνομες διαφημίσεις με το ιδιο μηχάνημα τους είχα χαζέψει και απο 1988 και μετά στην Θεσσαλονίκη νόμιμος πλέον αλλά πάντα με το ίδιο όνομα STUDIO3 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 103.6 MHZ και για 26 ολόκληρα χρόνια να εισε καλά φίλε τι μου θύμησες.ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΦΙΛΗΣ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. εεεεεε ωρε ΑΠΟΣΤΟΛΕΕΕΕΕ ..Ο ΓΕΙΤΟΝΑΣ ΣΟΥ Ο STUDIO955 FM ΚΑΙ BLACK RIDER ΣΤΑ ΜΕΣΑΙΑ .........ΘΥΜΗΘΙΚΑ ΤΟ ΤΣΙΦΤΕΤΕΛΙ ΠΟΥ ΕΒΑΖΕΣ ΚΑΙ ¨ΚΟΥΡΤΙΖΕΣ¨ΤΟΝ ΓΟΥΡΟΥΝΑ ΣΤΟ ΖΕΥΓΟΛΑΤΙΟ !!!!!! χαχαχαχαχα ΩΡΑΙΕΣ ΕΠΟΧΕΣ ΑΠΟΣΤΟΛΕ ,,ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΠΑΝΤΑ ΚΑΛΑ ΚΑΙ ΣΥ ΦΙΛΕ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ ..ΕΙΜΑΣΤΕ Η ΓΕΝΙΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΚΑΛΥΤΕΡΟΤΕΡΟΥΣ ΡΑΔΙΟΦΟΝΑΝΤΖΗΔΕΣ ΤΟΥ ΑΙΩΝΑ ....!!!!!!

      Διαγραφή
  2. Χαίρομαι που υπάρχουν ακόμα φίλοι που αγαπούν το ραδιόφωνο όπως παλιά!
    Γιάννης Σκουλετάκης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Φοβερό άρθρο με ταξίδεψε χρόνια πίσω studio β με 4 813 Στα Αμ, και αρχές του 1990 στα fm ως 4711. Χαιρετώ όλους τους παλιούς ερασιτέχνες.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Τσιτσέλας Νίκος3 Μαΐου 2018 στις 8:30 μ.μ.

      Τα καλύτερα μας χρόνια..Δεκαετία του 70.
      Σάν Superfly τότε στην Θεσαλονίκη(72 - 74) με δύο 807 στα Μεσαία με κεραία 90 μέτρα μεταξύ δυο εξαόροφων κτηρίων έκανε ...θαύματα.Για όσους πηγαιναν τότε Ευκλείδη η κεραία ήταν ακριβώς απέναντι..Χαιρετισμούς σε όλα τα παιδιά εκείνης της ...αξέχαστης εποχής.

      Διαγραφή